- Tuesday, 17 July 2012 02:25
ភ្នំពេញៈ ក្នុងពេលមានភាពចម្រូង ចម្រាស ជុំវិញបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលបានគ្របដណ្តប់ ជំនួបប្រជុំកំពូល អាស៊ាន កាលពីសប្តាហ៍មុន ប្រទេសកម្ពុជា បានបង្វែរការចាប់អារម្មណ៍ អវិជ្ជមានយ៉ាងហោចណាស់ បានមួយ ចំណែក តាមរយៈការធ្វើការចរចាដកកង ទ័ព ចេញពីតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ។ក្នុងដំណើរវិវត្តដ៏ធំ លើបញ្ហាតំបន់វិវាទ នៅប្រាសាទព្រះវិហារ ចាប់តាំងពីតុលាការជាន់ខ្ពស់បំផុត នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បានបង្គាប់ឲ្យកម្ពុជា និងថៃ ដកកងទ័ពចេញពីតំបន់គ្មានយោធាបណ្តោះអាសន្ន កាលពីឆ្នាំទៅ រដ្ឋាភិបាលប្រទេសទាំងពីរ បានប្រកាសពីការដកកងទ័ពទៅវិញទៅមក កាលពីថ្ងៃសុក្រ។
ប្រទេសទាំង ២ គ្រោងនឹងដកកងទ័ពនាថ្ងៃទី ១៨ ខែកក្កដាខានស្អែកនេះ គឺរយៈពេលមួយឆ្នាំគត់ ក្រោយតុលាការអន្តរជាតិ បង្គាប់ឲ្យពួកគេ ធ្វើបែបនេះជាបន្ទាន់។
លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃសុក្រថា ក្រោយជំនួបជាមួយសមភាគីថៃរបស់លោក នាថ្ងៃនោះ គឺលោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត្រា កិច្ចព្រមព្រៀងជាគោលការណ៍ ត្រូវបានសម្រេចឡើង ក្នុងការដកកងទ័ពចេញពីតំបន់គ្មានយោធាបណ្តោះអាសន្ន ១៧,៣ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា៖«ខ្ញុំសូមធ្វើការសង្កត់ធ្ងន់ថា បញ្ហានេះ ជាឆន្ទៈនៃភាគីទាំង ២ ដែលចង់ធ្វើឲ្យបរិយាកាសស្ងប់ស្ងាត់ និងធ្វើឲ្យប្រជាជនទទួលបានប្រយោជន៍ពីនេះ»។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា ខ្លួនបានយល់ព្រមធ្វើការដកកងទ័ព ៤៨៥ រូប ពីតំបន់គ្មានយោធាបណ្តោះអាសន្ន ១៧,៣ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងដាក់ជំនួសពួកគេនូវកម្លាំងនគរបាល ២៥៥ រូប និងឆ្មាំ ១០០ រូប។ នេះបើតាម សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃសៅរ៍។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបញ្ជាក់ថា៖«នេះជាជំហានដំបូងនៃការដកកង កម្លាំងប្រដាប់អាវុធចេញពីតំបន់ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលស្ថិតនៅផ្សារជណ្តើរនាគ ជណ្តើរបុរាណខាងជើង ជណ្តើរបុរាណខាងកើត និងវត្តកែវសិក្ខាគិរីស្វារៈ»។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ កម្ពុជា លោក ទៀ បាញ់ បានថ្លែងទៅកាន់អ្នកយកព័ត៌មាននៅខាងក្រៅជំនួបប្រជុំក្នុងខេត្ត សៀមរាបថា ការដកកងទ័ពនេះ អាចធ្វើឡើងដោយពុំចាំបាច់មានវត្តមានអ្នកសង្កេតការណ៍ឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលគ្រោងនឹងមកធ្វើការត្រួតពិនិត្យដំណើរការនេះទេ។
លោក ស្រី យីងឡាក់ បានថ្លែងថា មិនថាការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មរុងរឿងយ៉ាងណាទេ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន ប្រជាជនត្រូវការអាចធ្វើដំណើរដោយសេរី ដោយពុំមានជម្លោះ។ លោកស្រីគូសបញ្ជាក់ថា៖«ដូច្នេះ វាសំខាន់ដែលយើង និងអាស៊ានរីកចម្រើនរួមគ្នា និងបន្តគាំទ្រសន្តិភាព។ ហេតុនេះអាទិភាពសម្រាប់អាស៊ាន គឺជំរុញទំនាក់ទំនងក្នុងតំបន់[ដោយ]ដើរតួស្មើគ្នា លើគ្រប់វិស័យ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសថៃ លោកថានី ថុងភក្តី បានបញ្ជាក់កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញថា ប្រទេសលោក ក៏នឹងធ្វើការដកកងទ័ពចេញដែរ តែមិនអាចបញ្ជាក់លម្អិតលើចំនួនកងទ័ពដែលត្រូវដកបានទេ។ លោកបានថ្លែងថា៖«តាមការយល់របស់ខ្ញុំគឺថា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិនឹងធ្វើការជួបប្រជុំគ្នា ជាមួយកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនៅដើមសប្តាហ៍នេះដើម្បីរៀបចំផែនការ លម្អិតនៃការដកកងទ័ពចេញរបស់ភាគីថៃ»។
កិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេ ភាគី បានធ្វើឡើងមួយសប្តាហ៍ ពេលប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំវេទិកាថ្នាក់តំបន់អាស៊ានរងនូវការរិះគន់ យ៉ាងខ្លាំងចំពោះបរាជ័យនៃរដ្ឋសមាជិកទាំង១០មិនអាចឯកភាពគ្នាបាន លើ ផ្នែកដែលនិយាយអំពីបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាស រួមនោះ។
កម្ពុជាត្រូវបានចោទថា បានខំប្រឹងទប់យ៉ាងខ្លាំង ក្នុងការចរចាសេចក្តីប្រកាសរួមនោះ និងក្រមប្រតិបត្តិ ជាកាតព្វកិច្ច សម្រាប់ដោះស្រាយជម្លោះ នៅក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលសម្បូណ៌ធនធានប្រេង ដោយផ្តល់ប្រយោជន៍ទៅដល់ប្រទេសចិនដែលបានទាមទារអធិបតេយ្យភាព លើដែនទឹកភាគច្រើន។
ដោយស្រង់សម្តីពីមន្ត្រីការទូតអនាមិក ម្នាក់ កាសែតឌឹញូវយ៉កថែមស៍ បានរាយការណ៍កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ហោ ណាំហុង បានដើរចេញនៅក្នុងការចរចា នៅនាទីចុងក្រោយដោយមិនបានបញ្ចប់ច្បាប់ព្រាងចុងក្រោយ និយាយអំពីជម្លោះដែនទឹក នៅសេចក្តីប្រកាសនោះឡើយ។ មន្ត្រីការទូតនោះ បានថ្លែងប្រាប់កាសែតឌឹញូវយ៉កថែមស៍ថា៖ «ប្រទេសចិន បានទិញ[ទឹកចិត្ត]ប្រធាន និយាយសាមញ្ញទៅវាអ៊ីចឹង»។សង្គ្រាម ពាក្យសម្តីបានផ្ទុះឡើងរវាងកម្ពុជា និងហ្វីលីពីន កាលពីថ្ងៃសុក្រ ដោយហ្វីលីពីនបានចោទប្រធានអាស៊ានបច្ចុប្បន្នថា បានរារាំងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង របស់ពួកគេ ក្នុងការបញ្ចូលបញ្ហាប្រជុំកោះដែលពួកគេមានជម្លោះទឹកដី ជាមួយចិន ដែលគេស្គាល់ថា ដែនទឹក Scarborough ទៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសរួមនោះ។
ប្រទេសកម្ពុជា បានវាយបកហ្វីលីពីនវិញ ដោយលោក ហោ ណាំហុង បានថ្លែងក្នុងសន្និសីទកាសែតនៅថ្ងៃសុក្រថា សេចក្តីប្រកាសរួមនេះ មិនគួរត្រូវបានគេយកធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំង ដោយប្រទេសមួយចំនួន ដែលព្យាយាមបញ្ចូលបញ្ហាដែនទឹក ជាពិសេសនោះទេ។ លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា៖«ប្រទេសមួយចំនួននៅតែបន្តទទូច ក្នុងការដាក់បញ្ចូលបញ្ហាដែនទឹក Scarborough ដែលជាវិវាទទ្វេភាគី រវាងហ្វីលីពីន និងចិន»។ លោកបន្ថែមថា ជាគោលការណ៍ កម្ពុជាមិនជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងបញ្ហាជម្លោះទ្វេភាគីរវាងរដ្ឋ សមាជិកទេ។
ទោះបីជំនួបអាស៊ានកំពូលនេះ ពុំបានចេញជាសេចក្តីប្រកាសរួមជាលើកដំបូង ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររយៈពេល ៤៥ ឆ្នាំរបស់ខ្លួនក្តី សមាសភាគសំខាន់ៗនៃក្រមប្រតិបត្តិត្រូវបានចរចា ជាភាពជឿនលឿនបន្ត នៃសេចក្តីប្រកាសនៃការប្រតិបត្តិ ដែលមិនមុតស្រួចចុះហត្ថលេខា ដោយអាស៊ាន និងចិនតាំងពីឆ្នាំ ២០០២។
ចំណុចសំខាន់ៗលម្អិតក្រៅ ផ្លូវការ នៃក្រមប្រតិបត្តិ បានលើកឡើងថា ប្រទេសសមាជិកទាំង ១០ បានឯកភាពគ្នាថា បើការសម្រុះសម្រួលបរាជ័យ ជម្លោះនោះ អាចត្រូវលើកយកទៅដោះស្រាយទៅតាមច្បាប់អន្តរជាតិ។
វារួមមាន ការប្រកាន់ខ្ជាប់ទៅនឹងសន្ធិសញ្ញារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីច្បាប់សមុទ្រដែលយ៉ាងណាក៏ដោយ ពុំអាចប្រើសម្រាប់ការទាមទារអធិបតេយ្យលើប្រជុំកោះនោះឡើយ។
វា ក៏បានបង្គាប់ឲ្យប្រទេសហត្ថលេខីគោរព និងប្រកាន់ខ្ជាប់តាមអនុសញ្ញាមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ នៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលបានបង្កើតជាក្រុមប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ាន ឡើង ដើម្បីសម្រុះសម្រួលទំនាស់ និងត្រូវបានធ្វើសច្ចាប័ន ដោយប្រទេសចិនក្នុងឆ្នាំ ២០០៣។
ប៉ុន្តែដោយមិនជ្រើសរើសយក វិធីសាស្ត្រពហុភាគី ចិនចង់ធ្វើការចរចាទ្វេភាគី ជាមួយប្រទេសទាមទារអធិបតេយ្យភាពនីមួយៗដោយផ្ទាល់ ដែលក្នុងតំបន់អាស៊ាននេះរួមមានហ្វីលីពីន វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី និងប្រ៊ុយណេ។
លោក Carlyle Thayer សាស្ត្រាចារ្យចូលនិវត្តន៍ នៃសាកលវិទ្យាល័យញូវសោតវេសល៍ថ្លែងថា កិច្ចព្រមព្រៀងលើបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារនឹងប៉ះប៉ូវរូបភាព អាក្រក់ដែលកម្ពុជារងនូវការចោទពីទង្វើរបស់ខ្លួនក្នុងអំឡុងពេល ប្រជុំនោះតែមួយផ្នែកប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្តថា៖«អត្ថន័យបង្កប់ នៃសារនោះ គឺយើងមានវិវាទយើងដោះស្រាយវាដោយខ្លួនឯង និងយើងមិនត្រូវការអ្នកខាងក្រៅទេ»។ យ៉ាងណាក្តី លោកបានកត់សម្គាល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងនោះអនុវត្តទៅតាមការសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែ លោក Thayer ថ្លែងថា ហ្វីលីពីនប្រហែលមិនទុកចិត្តកម្ពុជា ដែលបានគំរាមដើរចេញពីជំនួបប្រជុំ កាលពីសប្តាហ៍មុនជាពិសេសជារៀងរាល់ពេល ដែលពួកគេព្យាយាមបញ្ចូលជំហររបស់ពួកគេ លើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង៕ ដោយៈ ជាង សុខា និង David Boyle (ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍)
0 comments